Het wordt nooit meer zoals het was. Dat stond op de rouwkaart van mijn opa. Hij overleed in 1997. Het was voor het eerst dat ik iemand verloor die altijd prominent in mijn leven aanwezig was geweest. Het deed meer met me dan ik daarvoor kon weten.
Voor het eerst
Het besef dat alles in het leven van voorbijgaande aard was, zette mijn leven voor even op zijn kop. Nooit eerder had ik daar echt bij stil gestaan. Vlak daarna nam ik grote beslissingen: ik veranderde van baan en ik verliet mijn vriend. Toen exact een half jaar later mijn oma van de andere kant overleed, was ik verdrietig maar wel kalmer. Mijn laatst overgebleven grootouder, oma aan vaderskant, stierf ruim twaalf jaar later. Op hoge leeftijd en daar had ik vrede mee.
Mokerslag
Maar een paar jaar geleden kwam de grootste klap. Enkele maanden voor mijn 40ste verjaardag verongelukte mijn vader. “Het wordt nooit meer zoals het was” stond ook op zijn kaart. De woede om het ongeluk en de pijn van het gemis overheersten lange tijd mijn emoties. Een paar maanden zat ik volledig ondersteboven thuis. Het beklemmende gevoel in mijn borstkas, alsof twee handen zich om mijn hart klemden, steeds harder knepen om er vervolgens aan te trekken. Het was pure fysieke pijn. De golven van verdriet maakten me misselijk en bleven me steeds overvallen. Ik wist niet hoe ik ooit weer vreugde in mijn leven zou moeten vinden. Maar natuurlijk lukte dat wel. Eerst af en toe, maar langzaamaan wen je aan deze nieuwe werkelijkheid. Omdat het moet. Al blijft het gevoel niet meer helemaal compleet te zijn altijd knagend en schurend aanwezig op de achtergrond.
Toen…
Sindsdien snap ik het onmetelijke, peilloos diepe en allesverterende verdriet van gemis pas. Ik had geen idee toen ik als vroege tiener bij mijn nieuwe schoolvriendinnetje thuis kwam. Een gezin dat nog geen jaar daarvoor een dochter en zusje had verloren. Toen ik zag hoe de grootmoeder van mijn nog ongeboren kind haar laatste adem uitblies omringd door mijn toenmalige schoonfamilie. Of toen een vriend zelfmoord pleegde en ik zijn moeder condoleerde. Ik pinkte een traantje weg op de uitvaartdienst van de vader van twee kleine kinderen en omhelsde onhandig de veel te jonge weduwe. Wat had ik te doen met de zwangere vriendin die plots afscheid moest nemen van haar moeder. Ik schoot vol toen mijn eigen lief op de begrafenis van zijn vader niet meer uit zijn woorden kwam. Maar echt begrijpen kon ik het nog niet, weet ik nu.
….en nu
Als mij tegenwoordig een bericht van overlijden in de omgeving bereikt, voel ik me zwaar. Ik zie en herken de onmacht en het innerlijke verzet tegen het afscheid nemen, terwijl dat al een feit is. Het moment dat het besef komt dat de dood zo’n harde grens is, zo genadeloos definitief, is zo wreed. Lange tijd slaat dat gegeven je elke ochtend weer in het gezicht als je wakker wordt. Naast medeleven is mijn eigen verdriet ook even terug. Ga ik gebukt onder een buikpijn van heimwee; een diep en intens verlangen naar vroeger. Naar mijn jeugd, mijn vader, de onwetendheid, het onbezorgde; alles is zoals het is en het is goed. Geen besef van dat het ooit drastisch anders gaat zijn. Dat die zware, zwarte deken ooit op je neer gaat dalen. En dan komen de tranen weer omdat het nooit… echt nooit meer wordt zoals het was.
